Alimler “el-umuru bimekâsıdiha” kaidesinin önemi ve bütün fıkıh konularına tesiri konusunda ihtilaf etmemişlerdir. Araştırma bu fıkıh kaidesinin siyasi ihtilaflarla başa çıkma ve onları düzenleme hususunda tesirini açıklamayı ele almıştır. Bu konu hükümlerin ihtilafında mükelleflerin niyetleri ve maksatları açısından şeri siyaset konusunda çok önemlidir. Araştırmacı bu kaidenin uygulanmasında mükelleflerin maksat ve niyetlerinin ihtilaf anında tasarruflarındaki hükümlere direkt tesirinin olduğuna ve ihtilaflar her ne kadar tek surette görünse de şeri hüküm sahibinin maksatlarına göre değişiklik göstermekte olduğuna ulaşmıştır. Hz Peygamberin ihtilafla beraber uygulamasında ve sahabenin onunla olan uygulamalarında alimlerin bazı hükümlerde ihtilafında eseri ortaya çıkmaktadır. Araştırma üç bölüme ayrılmış olup, her bölüm kendi içindeki meseleleri açıklayan alt başlıkları barındırmaktadır. Birinci bölüm: “el-umuru bikâsıdiha” kaidesini manası, delilleri, önemi ve sıgaları açısından incelemektedir. İkinci bölüm: siyasi ihtilaf kavramını ele almaktadır. Üçüncü bölüm ise anılan kaidenin siyasi ihtilaflı konulara bazı uygulamalarını ele almakta olup, Hz Peygamber dönemi, râşit halifeler dönemi ve fıkhî meseleleri kapsamaktadır. Araştırma İslam toplumunda vuku bulan siyasi ihtilaflı konularda hükmün değişiklik göstermesinde mükelleflerin niyet ve kasıtlarının yerini açıklığa kavuşturmaktadır.
keywords: Ihtilaf, Siyaset, El-umur, Maksatlar, ve Niyet
ABDELWAHAB MOHAMED GAIED: Doktora öğrencisi: TC. YALOVA ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ TEMEL İSLAM BİLİMLERİ ANABİLİMDALI